Wat doet lichaamsbeweging voor ons lichaam en onze glucosewaarden?

Telkens als je gaat wandelen, in het huis danst of een rondje fietst, doe je aan lichaamsbeweging. Ga zo door, want zelfs de kleine stapjes tellen.

”De Standards of Medical Care in Diabetes (normen voor medische zorg in diabetes) bevelen 150 minuten matig intensieve duurtraining per week aan.”¹

Diabetesmanagement en de voordelen van lichaamsbeweging^2,3

Naast de positieve invloed op het lichaamsgewicht zijn de voordelen van beweging algemeen bekend. Bewegen of sporten:

• verbetert de hartgezondheid
• verhoogt het metabolisme
• helpt met gewichtsverlies
• verlaagt de bloeddruk
• verhoogt het ”goede” cholesterol (HDL-cholesterol)
• bevordert de stemming
• 

Lichaamsbeweging is nuttig bij diabetesmanagement. Je lichaam verwerkt glucose beter als je vaker beweegt of sport. Het kan zijn dat je tijdens en tot 24 uur na het bewegen last hebt van:

• lagere glucosespiegels
• verhoogde insulinegevoeligheid

Een glucosesensor, ook wel een continue glucosemeter (CGM) genoemd, die je glucosewaarden continu kan weergeven, is vooral nuttig voor, tijdens en na het bewegen. Lees voor meer informatie “Je glucosespiegels beheren voor, tijdens en na het bewegen”.

Hier zijn drie verschillende voorbeelden van één persoon die na elke maaltijd 20 minuten wandelde. In de Accu-Chek SmartGuide-app laten alle drie de wandelingen de daling van de glucosespiegels zien. Terwijl je wandelt, kun je de trendpijlen gebruiken om te zien waar je spiegels naartoe gaan.

Previous





Next

Glucosespiegels: aerobe beweging vs. anaerobe beweging

Er zijn twee belangrijke soorten lichaamsbeweging:

• aerobe lichaamsbeweging - zwemmen, joggen, wandelen, fietsen en dingen zoals tuinieren en het huis schoonmaken
• anaerobe lichaamsbeweging - gewichttraining en -heffen, klimmen en boulderen, evenals gemengde sporten zoals volleybal, tennis en spinning

Tijdens aerobe lichaamsbeweging gebruiken je spieren zuurstof om energie te produceren, waardoor je hartslag en ademhaling toenemen. Je glucosespiegel zal waarschijnlijk dalen als je aan aerobe lichaamsbeweging doet.

Als je een CGM-oplossing gebruikt, kun je de trends van de glucosewaarden zien. Dit voorbeeld is van een persoon met type 1-diabetes die het huis schoonmaakt (duur 60 minuten en vooraf minder insuline geïnjecteerd bij de maaltijd).

Tijdens anaerobe lichaamsbeweging, gebruikt je lichaam glucose dat snel vrijkomt uit de glycogeenvoorraden in je spieren als brandstof. Het vrijkomen van glucose wordt geactiveerd door veel factoren, zoals het hormoon adrenaline. Tijdens anaerobe lichaamsbeweging stijgen je glucosespiegels snel en kan deze tijdens intensieve lichamelijke activiteit (kettlebell, gewichtheffen) tot één uur lang verhoogd blijven. Maar maak je geen zorgen, deze toename is te wijten aan de initiële stress op je lichaam en wordt meer dan gecompenseerd door de verbetering van je glucosemetabolisme.

Ook wordt melkzuur gevormd en hoopt het zich op tijdens anaerobe lichaamsbeweging, waardoor je spieren vermoeider kunnen raken.

Dit voorbeeld is van iemand met type 1-diabetes die aan indoor cycling of spinning doet. De training begon om 17:00 en duurde tot 18:00 uur, maar zijn glucosespiegels waren al vrij hoog toen hij begon.

Insulinegevoeligheid: aerobe lichaamsbeweging vs. anaerobe lichaamsbeweging

Hoe intens de activiteit ook is, deze heeft altijd een gunstig effect op de insulinegevoeligheid, zelfs uren na de activiteit. De reden hiervoor is het “spierhervullingseffect”.

De koolhydraatvoorraden van je lichaam willen weer worden aangevuld, vooral na het bewegen. Je hebt een verhoogd risico op hypoglykemie uren na het bewegen en je CGM helpt je om je glucosewaarden vaker te controleren tijdens deze periode. Als je de waarden in de CGM kunt zien, kun je op hypo’s letten en hoef je je bloedglucose niet te meten. Als je je echter niet goed voelt en de CGM-waarde lijkt niet overeen te komen met je gevoel, dan is een extra bloedmeting aan te raden. Houd daar rekening mee bij het doseren van insuline. Dit kan lagere hoeveelheden toestaan. Praat hierover met je zorgverlener...

Meng het!

Het is goed om te weten dat beide soorten lichaamsbeweging calorieën verbranden en de insulinegevoeligheid, het glucosebeheer, de bloeddruk en de gezondheid van je hart verbeteren. Daarom wordt een combinatie van aerobe en anaerobe lichaamsbeweging aanbevolen.⁴

Sommige sporten zijn een goede mix van beide soorten en je kunt anaerobe lichaamsbeweging al integreren in je aerobe trainingssessies. Sporten die minder intensieve activiteiten combineren met sprinten, zoals spinning, handbal, basketbal, voetbal en tennis, bieden een goede mix.⁴

Effect van insuline: ”de sleutel”

Insuline verlaagt het glucosespiegel en is het ”opslagsignaal” van het lichaam. Alleen met insuline kunnen spier- en vetcellen glucose uit het bloed opnemen en omzetten in de opslagvormen glycogeen en vet. Omgekeerd remt insuline de afgifte van glucose in het bloed (bijv. afbraak van leverglycogeen tot glucose).⁵

Iedereen reageert anders op lichaamsbeweging, dus het is handig om een aantal factoren te kennen die je glucose beïnvloeden:

• de intensiteit van de activiteit: aerobe lichaamsbeweging vs. anaerobe lichaamsbeweging of gemengd.
• de duur van de activiteit: activiteiten die een hele dag duren, zoals een dag wandelen, fietsen of skiën, hebben vaak een grotere invloed op het verlagen van je glucosespiegel, zelfs uren na het bewegen, dan je dagelijkse joggingsessie van 30 minuten.
• je trainingsniveau normaal jog je bijvoorbeeld elke dag en je joggingspieren kennen deze belasting; ze zijn getraind. Je lichaam kan anders reageren als je het uitdaagt met een activiteit waar het niet aan gewend is, zoals wanneer je een spontane afspraak hebt met je vriend om te squashen.

Met zoveel bewegingsmogelijkheden is het handig om een CGM-oplossing te gebruiken om je glucosewaarden bij te houden. De CGM-oplossing toont je huidige waarden en de trends van hoe ze in de komende paar minuten zouden kunnen veranderen. Je kunt eerder actie ondernemen of de waarden in je CGM-oplossing in de gaten blijven houden. Deze informatie helpt je ook om ”vrijer” te zijn tijdens het bewegen in plaats van te moeten stoppen om metingen te doen met een bloedglucosemeter.

Denk eraan…

• Lichaamsbeweging kan je glucose verlagen.
• Bij regelmatige beweging heeft het lichaam meestal minder insuline nodig.
• Spieren en de lever hebben een opslag die wordt geleegd en die na de beweging weer wordt gevuld, het zogenaamde ”spierhervullingseffect”.

Als je diabetes behandelt met insuline, is hypoglykemie een potentieel risico tijdens het bewegen. Er zijn verschillende manieren om “hypoglykemie”.

• Pas je insulinedosis aan.
• Eet meer koolhydraten.
• Pas je insulinedosis aan en eet meer koolhydraten..

Voor meer informatie over het aanpassen van insulinetherapie en koolhydraten tijdens lichaamsbeweging, lees je “Je glucosespiegels beheren voor, tijdens en na het bewegen”.

Bronnen:

[1] https://diabetes.org/healthy-living/fitness/anaerobic-exercise-diabetes / The Diabetes Prevention Program (DPP) Research Group; The Diabetes Prevention Program (DPP): Description of lifestyle intervention. Diabetes Care 1 December 2002; 25 (12): 2165–2171. https://doi.org/10.2337/diacare.25.12.2165

[2] Nystoriak MA, Bhatnagar A. Cardiovascular Effects and Benefits of Exercise. Front Cardiovasc Med. 2018 Sep 28;5:135. doi: 10.3389/fcvm.2018.00135. PMID: 30324108; PMCID: PMC6172294.

[3] American Diabetes Association, Anaerobic Exercise and Diabetes. Op 30 augustus 2023 opgehaald van https://diabetes.org/healthy-living/fitness/anaerobic-exercise-diabetes….

[4] Riddell, Michael C., et al. “Exercise management in type 1 diabetes: a consensus statement.” The lancet. Diabetes & endocrinology 5 5 (2017): 377-390

[5] Thurm U, Gehr B: Diabetes- und Sportfibel, Kirchheim Verlag, 4. Auflage 2018

De volgende bronnen werden ook gebruikt om de inhoud te creëren:

Esefeld K., et al. Diabetes, Sport und Bewegung, Diabetologie 2020; 15 (Suppl 1): S151 | 2020. Thieme.

Thurm U, Gehr B: CGM- und Insulinpumpenfibel, Kirchheim Verlag, 4. Auflage 2020

Thomas, Andreas et al. (2017). CGM interpretieren: Grundlagen, Technologie, Charakteristik des kontinuierlichen Glukosemonitorings (CGM) (1. Aufl.). Mainz

Smart CE, Evans M, O'Connell SM, McElduff P, Lopez PE, Jones TW, Davis EA, King BR. Both dietary protein and fat increase postprandial glucose excursions in children with type 1 diabetes, and the effect is additive. Diabetes Care. 2013 Dec;36(12):3897-902. doi: 10.2337/dc13-1195. Epub 2013 Oct 29. PMID: 24170749; PMCID: PMC3836096.

American Diabetes Association, Blood Sugar and Exercise. Op 25 mei 2022 opgehaald van https://www.diabetes.org/healthy-living/fitness/getting-started-safely/…

American Diabetes Association, Exercise & Type 1. Retrieved October 19, 2022, van https://diabetes.org/healthy-living/fitness/exercise-and-type-1 
American Diabetes Association, Anaerobic Exercise and Diabetes. Op 30 augustus 2023 opgehaald van https://diabetes.org/healthy-living/fitness/anaerobic-exercise-diabetes….