Leven met jouw CGM
Het vermijden van ”hypers” of hyperglycemie is een prioriteit bij diabetesmanagement. Dit artikel legt de definitie en symptomen van hyperglycemie uit "weglaten" en geeft informatie over hoe je hypers kunt vermijden en wat je kunt doen in geval van een hyperglycemie kunt doen.
Hoge glucosewaarden of hyperglycemie, is een constante zorg bij diabetesmanagement. ”hyperglycemie” kan optreden als je wakker wordt of na het eten. Zonder het gebruik van een sensor kan het moeilijk zijn om een hoge glucosewaarden op te merken of te "voelen".
Als je voor het eerst een CGM-oplossing gebruikt, kan de hoeveelheid gegevens overweldigend aanvoelen. Maar je CGM-oplossing kan je helpen om hoge glucosewaarden in een vroeg stadium te herkennen en de progressie ervan beter te begrijpen, zodat je weloverwogen beslissingen kunt nemen over management en behandeling.
hyperglycemie is de technische term voor een hoge glucosewaarde. Het wordt gedefinieerd als glucosewaarden hoger zijn dan 10 mmol/L. Een hoge glucosewaarde treedt op wanneer het lichaam te weinig insuline heeft of wanneer de lichaamscellen insulineresistent zijn, wat betekent dat ze insuline niet goed kunnen opnemen en gebruiken.1,2
Of iemand een hyperglycemie ”voelt”, verschilt van persoon tot persoon en hangt af van de glucosewaarde. Bij diabetes type 2 is hyperglycemie niet altijd meteen merkbaar. In de meeste gevallen is er nog insuline beschikbaar. Hyperglycemie ontwikkelt zich dan langzaam over meerdere dagen of weken. Bij diabetes type 1 kan binnen enkele uren een hyperglycemie ontstaan als insuline ontbreekt.
Veel mensen voelen de symptomen van hyperglycemie, wanneer de glucosewaarde 3 tot 4 keer(16–22 mmol/L) boven de normale waarde ligt.3
Wanneer de glucosewaarde de zogenaamde renale drempel van ongeveer 10 mmol/L overschrijdt, begint het lichaam glucose via de nieren uit te scheiden in de urine. Het lichaam kan meerdere liters vocht per dag verliezen en mensen ervaren een frequente drang om te plassen, sterke dorst en een droge mond. Als de glucosewaarden lange tijd verhoogd zijn geweest, kan de glucose-uitscheiding zelfs leiden tot gewichtsverlies.
Mogelijke waarschuwingssignalen van een verhoogde bloedglucosewaarde zijn onder andere:
De Accu-Chek SmartGuide-app op je smartphone maakt verbinding met de sensor en geeft informatie over je glucosewaarden en trends. Verhoogde waarden hebben standaard de volgende kleurcodering:
Met een CGM-oplossing kun je jouw tijd binnen bereik zien over een periode van één tot drie weken, zodat je weet hoeveel procent van de tijd je binnen of buiten jouw streefwaardenbereik was.
De tijd die boven het doelbereik wordt doorgebracht, wordt opnieuw verdeeld in hoge waarden in geel en zeer hoge waarden in oranje.
Het doel is om de hoge waarden te verlagen en zoveel mogelijk tijd binnen bereik door te brengen. Als je jouw hoge glucosewaarden verlaagt en binnen bereik houdt, verlaag je na verloop van tijd ook jouw HbA1c. Lees het artikel “Tijd binnen bereik begrijpen”. voor meer informatie over tijd binnen bereik en de aanbevolen streefwaarden.
Je kunt verhoogde glucosewaarden pas ”voelen” als ze al aanzienlijk verhoogd zijn. De Accu-Chek SmartGuide-app kan een alarm geven als de glucosewaarden zeer hoog zijn. Als dit is ingeschakeld, word je gewaarschuwd en kun je beslissen of je actie moet ondernemen. Lees voor meer over de alarmfunctie “Alarmen begrijpen en gebruiken in de Accu-Chek SmartGuide-app”.
Naast de alarmfunctie zijn de trendpijlen een zeer nuttig hulpmiddel. De trendpijl laat zien in welke richting jouw glucosewaarde zich de komende minuten zal ontwikkelen. Als de pijl omhoog wijst, stijgen jouw glucosewaarden en als deze omlaag wijst, dalen de waarden. Je kunt deze informatie gebruiken om je verhoogde glucosewaarde en de nodige maatregelen te beoordelen.
Snel stijgend
Jouw glucosewaarde stijgt snel. (>1,7 mmol/L in de komende 15 minuten)
Langzaam stijgend
Jouw glucosewaarde stijgt langzaam. (0,8–1,7 mmol/L in de komende 15 minuten)
Lees voor meer over de trendpijlen “Trendpijlen begrijpen in de Accu-Chek SmartGuide-app”.
De Accu-Chek SmartGuide Predict-app voorspelt jouw glucosewaarden voor de komende twee uren. De 2-uurs voorspelling kan je helpen om beter geïnformeerde beslissingen te nemen over dosering van insuline, koolhydraatinname of geplande activiteiten. Baseer jouw beslissingen op de glucosevoorspelling voor de komende 30 minuten en controleer regelmatig voordat je verdere actie onderneemt. Lees voor meer informatie over de voorspellingsfunctie “De functie Glucosevoorspelling gebruiken in de Accu-Chek SmartGuide Predict-app”.
Als je merkt dat jouw glucosewaarden hoog zijn (misschien heb je een alarm ontvangen), kijk dan eens goed naar jouw CGM-app.
Als de trendpijl stijgt of de glucosewaarde in de 2-uurs voorspelling hoog zal zijn VOOR een maaltijd, overweeg dan het volgende:
Als de trendpijl sterk stijgt en je zeer hoge glucosewaarden hebt:
Als jouw glucosewaarden constant verhoogd zijn, praat dan met jouw diabetesteam om te bepalen of jouw diabetesbehandeling en medicatie nog steeds geschikt zijn. Kun je nog iets optimaliseren op het gebied van zelfmanagement? Met de regelmatige inname van diabetesmedicijnen, een gezond en evenwichtig dieet, regelmatige lichaamsbeweging en voldoende slaap kun je veel doen om jouw glucosewaarden op peil te houden.
Bij langdurig verhoogde glucosewaarden boven 10 mmol/L moet je eraan denken om voldoende suikervrije dranken te drinken om het vochtverlies door de nieren te compenseren.
Een stevige wandeling of fietstocht kan de opname van glucose in de cellen met wel 40 % verhogen, waardoor je bloedglucosewaarde daalt.4 Om het meeste voordeel te behalen, streef je naar 30 minuten matig intensieve activiteit (bijv. fietsen) op de meeste dagen van de week of 75 minuten per week als je activiteiten met een hogere intensiteit doet. De positieve effecten van lichaamsbeweging houden maximaal 2 dagen aan, dus probeer niet 2 dagen achter elkaar inactief te zijn.5 Vraag jouw diabeteszorgteam of er iets is waar je op moet letten bij het sporten. Lees voor meer informatie “Wat doet lichaamsbeweging voor ons lichaam en onze glucosewaarden”.
Voorzichtig: bij een absoluut insulinetekort, zoals bij diabetes type 1, moet je ervoor zorgen dat jouw ketonenwaarden niet verhoogd zijn als je een tijdje glucosewaarden boven de 13,3 mmol/L hebt. Doe NIET aan lichaamsbeweging als jouw urine- of bloedtest ketonen laat zien en jouw bloedglucosewaarde hoog is. Hoge niveaus van ketonen en glucosewaarden kunnen betekenen dat jouw diabetes niet onder controle is. Lees “Diabetische ketoacidose (DKA) en hyperglycemisch hyperosmolair syndroom (HHS) begrijpen”. voor meer informatie over wat je moet doen in het geval van verhoogde ketonen.6
Patiënten met een meervoudige dagelijkse injectietherapie hebben meestal een basale insuline als onderhoudsdosis en gebruiken snel- of kortwerkende insulines voor maaltijden en voor correctie van verhoogde glucosewaarden.
Om hoge waarden te corrigeren:
Als je insuline-injecties gebruikt om je hoge glucosewaarde te corrigeren, onthoud dan dat insuline enige tijd nodig heeft om zijn volledige bloedglucoseverlagende effect te ontwikkelen. Een kortwerkende analoge insuline heeft bijvoorbeeld ongeveer 4 uur nodig om zijn volledige bloedglucoseverlagende effect te ontwikkelen. Daarom moet je enige tijd wachten voordat je de volgende dosis insuline injecteert voor correctie.7
Wachten op het effect van insuline kan vooral een uitdaging zijn als je een CGM-oplossing gebruikt. Je kunt in de verleiding komen om snel weer insuline te spuiten voor correctie. De Accu-Chek SmartGuide app toont meteen de sterke stijging van de glucosewaarde na een maaltijd. Het is cruciaal om het volledige effect van de laatste injectie af te wachten en je niet nerveus te laten maken door de curve.
Als je koolhydraten telt, kan een boluscalculator je hierbij helpen. Het bepaalt de juiste insulinedosis en houdt rekening met de nog werkzame insuline van de laatste injectie.
Als de glucosewaarde nog steeds niet beweegt, kan dit komen door een fout in de sensor en moet er een bloedglucosemeting worden uitgevoerd.
Evalueer voor de volgende keer of er meer insuline nodig zou zijn geweest voor koolhydraat inname of dat je de tijd tussen je maaltijd en de insuline-injectie moet heroverwegen.
Ook al ”voel” je hyperglykemie vaak niet zo direct als hypoglycemie, is het toch van belang om dit serieus te nemen en behandelen om mogelijke diabetescomplicaties op de lange termijn te voorkomen. Naast de mogelijke complicaties op de lange termijn, kan voor mensen zonder lichaamseigen insuline (voornamelijk diabetes type 1) een episode van hyperglycemie met een tekort aan insuline ook een levensbedreigende situatie veroorzaken die diabetische ketoacidose (DKA) wordt genoemd. DKA kan leiden tot een diabetisch coma als het niet behandeld wordt. In zeldzame gevallen kunnen sterk verhoogde glucosewaarde bij diabetes type 2 leiden tot een aandoening die hyperglycemisch hyperosmolair syndroom (HHS) wordt genoemd, dat ook tot coma kan leiden.
Hyperglycemie moet daarom serieus worden genomen en behandeld worden! Lees “Diabetische ketoacidose (DKA) en hyperglycemisch hyperosmolair syndroom (HHS) begrijpen”. voor meer informatie over de acute situaties van DKA en HHS.8
Nu weet je wat hyperglycemie is, wat de symptomen zijn en hoe de CGM-oplossing met grafieken en alarmen je kan helpen. Je weet dat het belangrijk is om veel te drinken als jouw waarden hoog zijn en dat lichaamsbeweging en insuline de glucosewaarden kunnen verlagen om weer binnen je bereik te komen. Als je de oorzaken of redenen voor hoge glucosewaarden kent, kun je oplossingen vinden voor de oorzaak en hyperglycemie in de toekomst voorkomen. Lees voor meer over mogelijke oorzaken van hyperglycemie “Wat veroorzaakt hyperglycemie overdag?”. en “Wat veroorzaakt hyperglycemie’s nachts en voor het ontbijt?”.
[1] American Diabetes Association Professional Practice Committee, Draznin B, Aroda VR, Bakris G, Benson G, Brown FM, Freeman R, Green J, Huang E, Isaacs D, Kahan S, Leon J, Lyons SK, Peters AL, Prahalad P, Reusch JEB, Young-Hyman D. 6. Glycemic Targets: Standards of Medical Care in Diabetes-2022. Diabetes Care. 2022 Jan 1;45(Suppl 1):S83-S96. doi: 10.2337/dc22-S006. PMID: 34964868.
[2] American Diabetes Association. Hyperglycemia (High Blood Glucose). Op 8 november 2022 opgehaald van https://diabetes.org/healthy-living/medication-treatments/blood-glucose… insulin%20properly.
[3] Bundesärztekammer (BÄK), Kassenärztliche Bundesvereinigung (KBV), Arbeitsgemeinschaft der Wissenschaftlichen Medizinischen Fachgesellschaften (AWMF). Patienten-Leitlinie zur Nationalen Versorgungs-Leitlinie „Therapie des Typ-2-Diabetes“, 1. Auflage. Version 1. 2015. Op 21 februari 2023 opgehaald van: www.dm therapie.versorgungsleitlinien.de, DOI: 10.6101/AZQ/000238
[4] Venkatasamy VV, Pericherla S, Manthuruthil S, Mishra S, Hanno R. Effect of Physical activity on Insulin Resistance, Inflammation and Oxidative Stress in Diabetes Mellitus. J Clin Diagn Res. 2013 Aug;7(8):1764-6. doi: 10.7860/JCDR/2013/6518.3306. Epub 2013 Jul 17. PMID: 24086908; PMCID: PMC3782965.
[5] Davies MJ, Aroda VR, Collins BS, Gabbay RA, Green J, Maruthur NM, Rosas SE, Del Prato S, Mathieu C, Mingrone G, Rossing P, Tankova T, Tsapas A, Buse JB. Management of Hyperglycemia in Type 2 Diabetes, 2022. A Consensus Report by the American Diabetes Association (ADA) and the European Association for the Study of Diabetes (EASD). Diabetes Care. 2022 Nov 1;45(11):2753-2786. doi: 10.2337/dci22-0034. PMID: 36148880.
[6] American Diabetes Association. Diabetes & DKA (Ketoacidosis). Op 8 november 2022 opgehaald van https://diabetes.org/diabetes/dka-ketoacidosis-ketones
[7] Walsh J, Roberts R. Pumping insulin, 6th edition, 2017, S129-136
[8] Wolfsdorf JI, Glaser N, Agus M, Fritsch M, Hanas R, Rewers A, Sperling MA, Codner E. ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines 2018: Diabetic ketoacidosis and the hyperglycemic hyperosmolar state. Pediatr Diabetes. 2018 Oct;19 Suppl 27:155-177. doi: 10.1111/pedi.12701. PMID: 29900641.
Accu-Chek Nieuwsbrief
Krijg nieuws en tips over diabetesmanagement in je inbox
